detail na behandeling
Aldert van de Poort
Treemter St. Antony Gasthuis
Olieverf op doek, 1805, 169.5 x 106.5 cm, gesigneerd linksonder
Sint Anthony Gasthuis, Leeuwarden
Aldert van de Poort (1777-1807) vervaardigde dit schouwstuk in opdracht van het Sint Anthony Gasthuis (verhuur van appartementen aan senioren). Het ‘Sint Anthoon’ is gevestigd in een uniek complex van historische panden in de binnenstad van Leeuwarden. Oorspronkelijk bood het naast huisvesting, ook voeding en verzorging voor ouderen en hulpbehoevenden.
voor behandeling
na behandeling
Het schilderij door Van de Poort was bedoeld voor de nieuwe representatieve vergaderzaal van de voogden en voogdessen van het Gasthuis. Het beeldt een gezelschap heren af. Enkele daarvan luisteren naar een voorlezer, andere spelen een bordspel. Het vuur in de schouw aan de linkerzijde van de voorstelling is de enige lichtbron in de afgebeelde ruimte.
Het lijkt erop dat er een ‘tafereeltje’ van de Treemter wordt afgebeeld (het zogenaamde ontspanningslokaal). Bijzonder is dat hier niet de bestuurders, maar de (mannelijke) bewoners zijn afgebeeld. Deze keuze vormt een breuk met het regenteske verleden en is gelijk een uiting van democratische hervormingsdrift.
detail voor behandeling
detail na behandeling
De voorstelling was moeilijk waarneembaar onder de lagen vuil en oude verkleurde vernis. De ouderdomsbarsten in de verf stonden scherp op en er was over het geheel schotelvorming in de verflagen te zien. De oude bedoeking liet gedeeltelijk los en het schilderij was op veel plekken vervormd geraakt.
Aanleiding voor de restauratie en conservering was het 600-jarig bestaan van Sint Anthoon en de tentoonstelling in Historisch Centrum Leeuwarden.
detail voor behandeling
detail na behandeling
Tijdens de behandeling heb ik vuil, oude vernislagen en restauraties afgenomen. Om indringing van het oplosmiddel in de verflagen te verminderen en opname van de oude vernis en overschildering uit de barsten te bevorderen, is de vernisafname met gel (verdikt oplosmiddel) en absorberende tissues gedaan. In verband met het grote formaat, kon ik met deze techniek ook gelijkmatiger over het oppervlak werken.
Meteen na deze handeling werd de volgende stap uitgevoerd. Op deze manier was een lagere temperatuur van de warme spatel voldoende om de opstaande barsten vlakker te leggen, en de hechting van de verflagen te verbeteren.
detail voor behandeling
Nadat deze stappen en de structurele behandeling van het doek waren afgerond, zijn de lacunes in de verflagen gevuld. Na het aanbrengen van een tussenvernis, ben ik begonnen met het retoucheren van de vele beschadigingen in de verflagen. Tot slot, om de glans van de originele verflagen en geretoucheerde delen samen te brengen, is er een slotvernis aangebracht.
detail na behandeling
Alle ingrepen en toegepaste materialen zijn zorgvuldig gekozen met oog op de stabiliteit van het werk en de omkeerbaarheid van de handelingen. Er zijn ook preventieve conserveringsmaatregelen genomen om de bestendigheid van het werk na terugplaatsing te optimaliseren.
detail voor behandeling
detail na behandeling
De restauratie behandeling was een mooie en uitdagende opdracht. Het project werd ontzettend verrijkt door de samenwerking en het beter leren kennen van de context waarin het schilderij vervaardigd is.
